Anneliğe onu ilk hissettiğiniz gün başlamış olsanız da emziklilik süreciyle yeni hayatınıza hoşgeldiniz .Bir bakım veren olmak ebeveynliğin en önemli ve zor rollerinden biridir. Ancak sevgi ile tüm zorlukları aşabilirsiniz. Bu süreçteki beslenmeniz hem kendiniz hem bebeğiniz için oldukça önemlidir. Bakım veren ebeveyn olarak bebeğinizi beslerken onunla besinlerinizi paylaşırsınız. Bu paylaşım bebeğinizin büyüme ve gelişimine katkı sağlarken aranızda harika bir bağın kurulmasına katkı sağlayacaktır.

EMZİRMEK ENERJİ HARCATIR

Emziren kadınlarda emzirme sıklık ve miktarına enerji harcaması artmaktadır. Bu nedenle emziklilik sürecinde ağırlık kaybı için besin alımını “gereğinden fazla” kısıtlamak yerine emzirmek ve sağlıklı beslenmek öncelikli olmalıdır. Sütü ile bebeğin ihtiyacını tamamen karşılayan bir kadın günde ortalama 700-800 mL süt salgılar. Bu sütün karşılığı olan enerji ve besin öğeleri ihtiyacı emziklilik dönemi­nde de normal gereksinmeye ek yapılarak artırılmalıdır.  Emziren bir kadın günde ortalama 500 kalori fazladan harcamaktadır.

ANNE SÜTÜ MİKTARI KADAR KALİTESİ ÖNEMLİ

Anneleri tedirgin eden konulardan biri sütüm yetecek midir. Anne sütü miktarı yalnızca beslenme ile ilişkili değildir. Anne sütü miktarını arttırmak için bebekle ten tene temas, düzenli emzirme /memeyi boşaltma, yeterli su tüketimi ve yeterli besin alımı en önemli noktalardandır.  Buna ek olarak kaliteli bir süt için kişiye özgü bir beslenme planı yapılmalıdır.

Yeterli miktarda anne sütü üretimi için en az 3-4 litre sıvı alımı sağlanmalıdır. Su tüketimine ek komposto, hoşaf gibi içecekler sıvı alımına katkı sağlayabilir.

Bitki çaylarından rezene tüketimi sağlanabilir ancak günde 2 fincan aşılmamalıdır.

Anne sütü arttırıcı olduğu iddia edilen çay /gıdaların içeriği iyi incelenmelidir. Doktor/diyetisyeninize danışmadan bu tarz gıdalar kullanılmamalıdır.

TATLI ANNE SÜTÜNÜ ARTTIRIR MI?

Şekerli besinlerin anne sütünü arttırdığına dair yaygın bir görüş bulunmaktadır oysa ki şekerli besinler su tüketimini arttırma yolu ile anne sütünü arttırabilir ancak tek başlarına böyle bir etkileri yoktur. Bu nedenle su tüketiminizi ve sıvı alımınızı arttırmanız yeterlidir.

İLK 6 AY YALNIZCA ANNE SÜTÜ BEBEĞİN TÜM İHTİYAÇLARINI KARŞILAR

Annenin ilk koyu sarı renge sahip olan sütü kolostrumdur. Kolostrum bebeği hastalıklara karşı koruyacak ögelerden zengindir. İlk 3 gün anne sütü hacmi yetersiz olabilir ancak zamanla artış sağlanacak ve 500-700 ml arası bir miktara ulaşacaktır. İlk 6 ay yeterli kalite ve miktardaki anne sütü alan bebeğin ekstra mama-su gibi takviyelere ihtiyacı yoktur. Bebeğin ağırlık takibi ve mama takviyesi gerekliliği hekim tarafından yapılmalıdır.

Anne sütünün içeriğinde bebeğin ilk 6 ay boyunca ihtiyacı olan vitamin, yağ, demir, protein ve mineraller yer alır. Anne sütünde bulunan proteinler, bebeğinizin ilk 6 ay boyunca tüm protein ihtiyacını karşılanmasına yeterlidir. Yağ oranı yüksek olan anne sütü, bebeğin doymasına yarayan kaloriyi içermektedir.

EMZİRME DE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

Emzirme sırasında meme başı doğru şekilde bebeğin ağzına verilmeli, bebeğin gerçekten emdiğinden emin olunmalıdır. Bebeğin her iki memeden eşit miktarda emzirmesi sağlanmalıdır. Emzirilmeyen memedeki süt miktarı azalır.Bu nedenle memeler dönüşümlü olarak kullanılmalıdır ancak bir memedeki süt boşalmadan diğerine geçilmemelidir çünkü en son gelen yağlı süt bebeğin doygunluğuna katkı sağlamaktadır. Memelerin tamamen boşaldığından emin olunmalıdır. Tamamen boşalan memelerdeki süt üretimi daha fazla olacaktır. Ortalama, 10-15 dakikalık bir emzirme seansı, boşaltım için yeterlidir. Yine de, anne memesinde kalma süresi bebeğe bırakılabilir. Bebek erken doğmuş ve emmesi iyi değilse, kalan süt sağılarak boşaltılmalıdır. Emzirme sırasında annenin ve bebeğin rahat bir pozisyonda olması gerekir. Uygun olmayan pozisyon bebeği ve anneyi strese sokacağından süt miktarını azaltabilir. Anne, bu hassas dönemde stresten uzak durmalı ve yeterince dinleniyor olmalıdır. Bebeğinizin ağzını açarak aranmasını sağlamak için üst dudağına ve ağız kenarına dokunun. Ağzını iyice açana kadar dudağına göğüs ucunuzla dokunmaya devam edin. Emzirme işleminden önce eller güzelce yıkanmalıdır. Meme başları, steril ılık su ile silinmelidir. Anne, rahat bir yerde ve pozisyonda oturmalıdır. Bebeğin altı temiz olmalıdır. Bebeğe meme verildikten sonra, bebeğin burnunun açık olduğundan emin olunmalıdır. Emme işlemi esnasında, meme başı ve çevresindeki koyu bölgenin büyük bölümü bebeğin ağzında olmalıdır. Anne, ilaç kullanımına dikkat etmeli, bebek için zararlı olabilecek ilaçları doktoruna danışarak kullanmayı bırakmalıdır. Bir bebek, yeni doğduğunda, günde ortalama 8-12 defa emzirilir. Bu daha sonraları 6-8 aralığına kadar inebilir. Bu olağandır ancak bebek istedikçe emzirilmesi önemlidir. Emerken ‘’cuk cuk’’ diye ses çıkmamalıdır. İlk emzirme günlerinizde meme ucunuz acısa bile, sonrası günlerde artık acı hissi olmamalı.

BEBEĞİMLE AYRILMAM GEREKİYOR ANNE SÜTÜ NASIL VEREBİLİRİM?

Anne sütünü siz yokken bebeğe verilmesi için sağılması gerekiyorsa şu adımlara dikkat!

Sağma işlemine başlamadan ellerinizin, göğsünüzün ve sağmak için kullandığınız malzemenin temiz olduğundan emin olun. Sağdığınız sütün saklama kabına mutlaka tarih etiketi yapıştırın. Sağdığınız süt oda sıcaklığında 4 saat, buzdolabında 5-7 gün, buzlukta 2 ay, derin dondurucuda 6 aya kadar saklanabilir. Soğutulmuş süt öğünlük porsiyonlar halinde birleştirilebilir ama önceden dondurulmuş süte taze süt eklenmez. Öğünden sonra artan sütler atılır. Çözünen süt tekrar dondurulamaz. Soğutulmuş süt ılık suya daldırılarak ısıtılır, mikrodalga kullanılmaz! Süt donunca yağ tabakası üste çıkar, ısıttıktan sonra hafifçe çalkalayarak karışması sağlanır. Saklamak için BPA içermeyen ambalajlar kullanılmalıdır.

BOLCA YEŞİLLİK, SEBZE VE MEYVE İHMAL EDİLMEMELİDİR

Polifenollerden zengin olan sebze ve meyveler; sütün vitamin ve mineral içeriğini arttırarak kalitesini arttırmaktadır. Beslenmede rengarenk meyvelere ,yeşil salatalara ve sebze yemeklerine yer verilmelidir.

VİTAMİN VE MİNERAL TAKVİYESİ ALMALI MIYIM?

Emziklilik sürecinde bazı vitamin ve minerallerin ihtiyacı artmaktadır. Ancak vitamin ve minerallerin eksikliği kan tahlilleri ile takip edilip hekim tarafından takviye edilmelidir.

ANNE SÜTÜ KALİTESİ İÇİN YETERLİ PROTEİN ÖNEMLİ

Kaliteli bir anne sütü, bebeğin tüm ihtiyaçlarını ilk 6 ay tek başına karşılamaktadır. Bu da annenin günlük protein ihtiyacını günde ortalama 20 gram kadar arttırmaktadır. Sabah kahvaltılarda yumurta, peynir gibi ara öğünlerde süt, yoğurt,ayran,kefir gibi akşma veya öğle yemeklerinde ise et/tavuk/balık gibi protein kaynaklarına kişiye özel porsiyonlarda yer verilmelidir.

OMEGA-3 SÜTÜN KALİTESİNİ ARTTIRIYOR

Omega 3 den zengin beslenme bebeğin zihinsel gelişimine katkıda bulunacaktır. Omega 3 balıklarda yüksek oranda bulunduğu için haftada 2 defa balık tüketimi gerekir. Balık tüketirken dikkat edilmesi gereken cıva içeriği yüksek olan derin su balıklarından kaçınmak gerekir. Somon, levrek, hamsi, karides gibi su ürünlerinde cıva oranları düşük olduğu için güvenli bir şekilde tüketilebilir.

D VİTAMİNİ İÇİN AÇIK HAVA ŞART

Bebeğinizle yapacağınız açık hava yürüyüşlerinde el bilek içlerini güneşe doğru 10-15 dakika döndürmek D vitamini alımı için önemlidir. Ancak D vitamini seviyeleri düzenli takip edilmeli eksikliği durumunda hekim tarafından takviye edilmelidir.

KAFEİN MESELESİ

Çay, kahve gibi kafein kaynaklarının gereğinden fazla kullanımı bebekte huzursuzluğa neden olabileceği için tercih edilmemelidir.  Emziklilerde günlük kafein tüketimi 200-300  mg’ı aşmamalıdır. (2-4 bardak çay/2 fincan kahve/ 250 g çikolata)

KALSİYUM ALIMINI ARTTIRIN

Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yoğurt ve peynir tüketimi sağlanmalı koyu yeşil yapraklı sebzelerde bulunan kalsiyum ile kalsiyum alımı desteklenmelidir.  Günde 2-3 porsiyon süt ve ürünü tüketimi sağlanabilir. (1 porsiyon : 1 su bardağı süt/ayran/kefir veya 4 yk yoğurt veya 2 parmak kalınlığında bir dilim peynir )

EMZİKLİLİKTE NASIL BİR TUZ TERCİH ETMELİYİZ ?

Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır. Doğal besinlerle yeterince alınamayan iyot, ancak iyotlu tuzun kullanılması ile anne sütünden bebeğe geçer. İyot bebeğin zihinsel gelişimi için gereklidir.

AZ VE SIK BESLENME ŞEKER DENGENİZİ SAĞLAR

Emzirdikçe enerji harcaması ile hipoglisemi/şeker düşüklüğü yaşamanız muhtemeldir. Bu nedenle ara öğünler yapmaya özen gösterin. Ara öğünlerinizde süt grubundan besinler ile meyve – kuruyemişler birleştirilebilir. Yoğun açlık hissedildiğinde peynir-ekmek gibi basit ara öğünler de tercih edilebilir.

EMZİKLİLİK DÖNEMİNDE NELER TÜKETMEYELİM?

Emziklilik döneminde de alkol ve sigaradan kaçınmaya devam edin! Sizin tüketmeyi sevmediğiniz besinler gibi bebeğinizin de bazı tercihleri olabilir. Soğan, sarımsak, brokoli, kabak, karnabahar, acı baharatlar veya kuru baklagiller, anne sütünün tadını değiştirebilir. Bu durum bazı bebeklerde huzursuzluk (gaz oluşturması, emmeyi reddetme gibi) yaratırken, bazıları hiç fark etmeyebilir. Bebeğinizde ciddi birtakım huzursuzluklar gelişirse, bu tür besinler ya daha az sıklıkla tüketilmeli ya da hiç tüketilmemelidir. Alerjik semptomlar gözlemlediğinizde hekiminize danışmalı ve besin alerjisi oluşması durumunda alerji oluşturan besine uygun bir beslenme planlanmalıdır.

EMZİREN ANNELER DİYET YAPABİLİR Mİ?

Zayıflama amacıyla düşük kalorili bir diyet yapılmamalıdır. Bu süt miktarı ve kalitesini olumsuz etkilemektedir. Ancak diyet demek zayıflamak demek değildir. Emziklilik diyetinde annenin ve bebeğin yeterli ve dengeli beslenmesi sağlanmalıdır. Bu süreçte ağırlık kaybı olabilir ancak ağırlık kaybının hızı ve yönetimi bir diyetisyen tarafından takip edilmelidir.